ürkiye Millî Futbol Takımı,
Türkiye Cumhuriyeti'ni uluslararası turnuva ve maçlarda temsîl eden futbol takımıdır. Dünya Kupası'na Türkiye 1950,1954 ve 2002 olmak üzere 3 defa hak kazanmıştır.
1950 FIFA Dünya Kupası'na finansal sorunlar yüzünden katılamamıştır. Türk Millî Takımı ulusal karşılaşmalara Avrupa elemelerinden katılmaktadır.
2002 Dünya Kupası'nda
Şenol Güneş yönetiminde aldığı üçüncülük,
Fatih Terim yönetiminde
Euro 2008'de aldığı üçüncülük tarihindeki en büyük başarılarıdır ve
Şenol Güneş yönetiminde gençleştirilmiş kadrosuyla
2003 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda da üçüncülüğü vardır. Tarihinde 2 kez
FIFA Dünya Kupası'na katılma başarısı göstermiş olan Türk Millî Takımı'nda en fazla formayı 118 kez
Rüştü Reçber giymiş, millî forma altında en fazla golü ise 51 kez ile
Hakan Şükür atmıştır.
Millî takımın kullandığı formalar ise iç sahada Türkiye bayrağının renklerinden alan klasik kırmızı-beyaz formadır. Dış sahada kullanılan forma ise yeni dizayn edilmiştir;
Göktürk mavisi (turkuaz) ve beyaz renkten oluşmaktadır.1923'ten 1960'lara [
değiştir]
Türk sporunun ilk teşkilatı olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı'nın kurulmasının ardından
Yusuf Ziya Öniş başkanlığında ilk Türk Futbol Federasyonu
1923 yılında Şehzadebaşı'ndaki Letafet Apartmanı salonunda yapılan toplantıda 'Futbol Hey'et-i Müttehidesi' adıyla kurulmuştur. Ardından
FIFA'ya başvurulmuş ve Türkiye
21 Mayıs 1923 tarihinde
FIFA'nın 26. üyesi olmuştur.
FIFA üyeliğinin ardından
1923 yılında Türk Millî Takımı Ali Sami Yen'in teknik direktörlüğünde çıktığı ilk resmi maçında aynı sene
Romanya ile
İstanbul'da Taksim Stadı'nda karşılaştı ve 2-2 berabere kaldı. Karşılaşmada 2 gol atan
Zeki Rıza Sporel Türk Millî Takımı'nın ilk golünü atarak tarihe geçti.
1949 yılında
Suriye'yi geçerek
1950 FIFA Dünya Kupası'na katılma hakkını elde etmesine rağmen finansal sorunlar yüzünden turnuvaya katılamadı.
17 Haziran 1951 tarihinde dönemin güçlü takımı, sonradan
1954 FIFA Dünya Kupası'nı kazanacak olan Federal
Almanya'yı
Berlin'deki
Olimpiyat Stadı'nda 2-1 yenen Türk Milli Takımı Türk futbol tarihinin o dönemki en büyük zaferine imza attı.
1954 yılındaki
Dünya Kupası elemelerinde
İspanya ile eşleşen Ayyıldızlılar deplasmandaki maçı 4-1 kaybetti, kendi sahasında 1-0 kazandı. O zamanki statü gereği tarafsız sahada 3.bir maç oynandı ve 2-2 berabere bitti. Dönemin statüsünde uzatmalar ya da penaltılar değil para atışı yapılıyordu. Para atışı sonucunda Türk Milli Takımı
İspanya'yı eleyerek tarihinde ilk defa
Dünya Kupası'na katılmayı başardı.
İsviçre'de düzenlenen kupada grup maçlarında
Güney Kore'yi 7-0 yenerek tarihinin en farklı galibiyetlerinden birini alan milli takım, 3 sene önce mağlup ettiği Federal
Almanya'ya grup karşılaşmasında 4-1, play-off maçında ise 7-2 yenilerek bir üst tura çıkma şansını kaybetti.
1955 yılında
1954 FIFA Dünya Kupası'na katılan kadronun çoğunun askerde bulunmasının katkısıyla Ordu Millî Futbol Takımı finalde
İtalya'yı geçerek Dünya Şampiyonu oldu.
1956 senesinde bir önceki
Dünya Kupası'nda final oynayan
Macaristan'ı İstanbul'da 3-1 deviren millî takım tarihinin unutulmaz galibiyetlerinden birine imza attı.
1960'lardan 1980'lere [
değiştir]
1962 yılında
UEFA'ya üye olan milli takım; bu tarihten itibaren
Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerine de katılmaya başladı. 1960'lı ve 1970'li yıllardaki elemelerde orta sıralarda yer alan takım, 1980'lerde büyük bir çöküş yaşadı. Bazı elemelerde puan dahi alamayan milli takım tarihinin en farklı üç yenilgisinden ikisini bu dönemde 8-0'lık sonuçlarla
İngiltere karşısında aldı.
1991'den 2002'ye [
değiştir]
1991'de
Akdeniz Oyunları'nda finale çıkan genç nesil Türk Futbol Tarihi'nde milat oldu. 1992
Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde son,
1994 FIFA Dünya Kupası elemelerinde 5.torba olan milli takım, bu nesille birinci torbaya kadar yükseldi. Akdeniz Oyunları finalinde Türk Ümit Milli Futbol Takımı sonradan
2006 FIFA Dünya Kupası'nı kaldıran
İtalya'ya elendi. Oyuncuları A millî takıma yükselen bu nesille
Fatih Terim teknik direktörlüğünde takım
Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde
İsviçre ve
İsveç'i 2-1 yendi;
İsveç'i saf dışı bırakarak 1996'da
İngiltere'de düzenlenen
Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı. Türk Milli Takımı turnuvada
Hırvatistan,
Danimarka ve
Portekiz ile aynı grupta yer aldı.
Hırvatistan'a son dakikalarda yediği golle yenilen milli takım
Portekiz'e 1-0 ve
Danimarka'ya 3-0 mağlup oldu. Turnuvada hiç gol atamayan ve hiç puan alamayan Türk Milli Takımı ilk kez katıldığı Avrupa Şampiyonası'ndan umduğunu bulamayarak döndü. 1998
FIFA Dünya Kupası elemelerinde grupta
Hollanda ve
Belçika'nın ardından üçüncü olan takım turnuvaya gitme şansını son maçlarda kaybetti.
Mustafa Denizli yönetiminde Euro 2000 elemelerinde
Almanya'nın ardından grup ikincisi olarak play-off maçlarına kaldı. Play-offlarda
İrlanda'nı 1-1 ve 0-0'lık sonuçlarla eleyerek
Belçika ve
Hollanda'nın ortaklaşa düzenlediği 2000
Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı. Türk Milli Takımı B Grubu'nda
İsveç,
İtalya,
Belçika ile eşleşti. İlk maçta
İtalya'ya 2-1 kaybeden milliler Avrupa Şampiyonalarında ilk golünü attı, gruptaki ikinci maçında
İsveç ile golsüz berabere kalarak ilk puanını aldı. Gruptan çıkan takımı belirleyecek son maçta ev sahibi
Belçika'yı
Hakan Şükür'ün attığı 2 golle devirerek Avrupa Şampiyonaları'nda ilk galibiyetini alan Türk Millî Takımı
İtalya'nın ardından ikinci olmayı başardı ve futbolda tarihinde ilk defa bir uluslararası organizasyonda çeyrek finale yükseldi. Çeyrek finalde
Portekiz ile eşleşen milliler rakibine 2-0'lık sonuçla yenildi ve 6. olarak turnuvaya veda etti.
Dünya üçüncüsü Türkiye [
değiştir]
2002 FIFA Dünya Kupası elemelerinde
Şenol Güneş yönetiminde
İsveç'in ardından ikinci olan milliler kupaya gitme hakkını da
play-off'larda
Avusturya'ya 1-0 ve 5-0'lık sonuçlarla üstünlük sağlayarak kazanan ay-yıldızlılar, tarihinin en büyük başarısını bu turnuvada elde etti. Temelini 1991 yılındaki
Akdeniz Oyunları'nda ikinci olan futbolcuların oluşturduğu takım
Brezilya,
Kosta Rika ve
Çin ile birlikte C Grubu'nda yer aldı. Grup maçlarını
Kore'de oynayan Ayyıldızlılar ilk maçında
Brezilya karşısında
Hasan Şaş'ın attığı golle öne geçmesine rağmen karşılaşmayı 2-1 kaybetti. İkinci maçında da
Kosta Rika ile 1-1 berabere kalan milliler, grubun son maçında
Çin'i 3-0 yenerek gruptan ikinci olarak çıkmayı başardı. 2.Tur'da ev sahiplerinden biri olan
Japonya'yı
Ümit Davala'nın attığı golle 1-0 geçen ekip, çeyrek finalde turnuvada
Fransa ve
İsveç gibi takımları yenen
Senegal ile eşleşti. Türk Milli Takımı karşılaşmayı
İlhan Mansız'ın attığı altın golle 1-0 kazandı. Sonradan kupayı kazanacak olan, grupta karşılaştığı ve kaybettiği
Brezilya'ya yarı finalde (1-0)kaybeden Türk Milli Takımı
Güney Kore'yi 3-2 yenerek Dünya üçüncüsü oldu. Üçüncülük maçında
Hakan Şükür maçın başlamasından 10.8 saniye sonra attığı golle
Dünya Kupası tarihinin en hızlı golünü attı ve tarihe geçti. Kupanın ardından turnuvanın en iyi oyuncularının oluşturduğu all-star kadrosuna
Rüştü Reçber,
Alpay Özalan ve
Hasan Şaş seçildi.
2002 FIFA Dünya Kupası Sonrası [
değiştir]
2003 FIFA Konfederasyon Kupası'nda da
Kolombiya'yı yenerek üçüncü olan Türk Millî Takımı
2004'te Dünya Kupası Sonrası Sendromu adı verilen bir duraklama dönemi yaşadı.
2004 Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılma hakkını play-off maçlarında
Letonya'ya 1-0 ve 2-2'lik sonuçlarla kaybetti. 2006
Dünya Kupası elemelerinde
Yunanistan,
Ukrayna ve
Danimarka ile aynı grupta bulunan Ayyıldızlılar;
Ersun Yanal yönetiminde fazla başarılı olamadı ve bu sonuçlar sonrasında
Ersun Yanal yerine
Fatih Terim getirildi.
Fatih Terim yönetiminde
Ukrayna'nın ardından grupta ikinci olmayı başaran Türk Milli Takımı play off maçlarında
İsviçre ile eşleşti. Deplasmanda 2-0'u yenildiği
İsviçre'yi rövanşta 4-2 yenmesine rağmen deplasman golü kuralıyla rakibine elendi. Maçtan sonra çıkan olaylar yüzünden
FIFA Türkiye'ye resmi maçlarda geçerli olmak üzere 3 maç tarafsız sahada seyircisiz oynama cezası verdi.
2006 yılında Türk vatandaşlığına geçen ve
Mehmet Aurelio adını alan
Brezilya vatandaşı Marco Aurélio Brito dos Prazeres, teknik direktör
Fatih Terim tarafından
Lüksemburg ile oynanacak hazırlık maçı kadrosuna çağrılarak bir ilki gerçekleştirdi. 1980'lerin ikinci yarısından itibaren hızla artan bir şekilde milli takımda yer alan, Avrupa'da doğup büyümüş Türk kökenli futbolcuların aksine Aurelio, tamamen yabancı kökenli bir futbolcu olarak Türk vatandaşlığına geçmesinin hemen ertesinde milli takıma çağrılması tartışmalara sebep oldu.
2008 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde
Yunanistan,
Norveç,
Bosna-Hersek,
Macaristan ,
Moldova ve
Malta ile aynı grupta bulunan Türk Milli Takımı grupta oynadığı ilk 3 maçın 3'ünüde kazanmayı başardı. Dördüncü maçına 25 Mart 2007 tarihinde Atina'da
Yunanistan karşısına çıkan milliler maçın hemen başında yediği golle 1-0 mağlup duruma düşmesine rağmen
Tuncay Şanlı,
Gökhan Ünal,
Tümer Metin ve
Gökdeniz Karadeniz'in golleriyle karşılaşmayı 4-1 kazandı ve tarihinin en büyük başarılarından birine imza attı. Daha sonra ise 28 Mart Çarşamba günü oynadığı
Norveç maçından 2-2 lik skorla ayrıldı. Bu karşılaşmada takımın her iki golünü de
Hamit Altıntop attı. A-Millî takımının 3 maçlık seyircisiz oynama cezası bu maçla sona erdi.
Bosna-Hersek ile olan bundan sonraki grup maçında ise
Hakan Şükür ve
Sabri Sarıoğlu ile iki kez öne geçmesine karşın Türkiye son dakikada yenen golle 3-2 mağlup oldu.
8 Eylül 2007 günü
Malta maçında 2-2 berabere kalan Milli Takım beklenmeyen iki puan kaybı yaşadı.
12 Eylül 2007 günü ise
Macaristan karşısında
BJK İnönü Stadında oynanan maçta 3-0 lık net bir skorla galibiyet alındı. Ancak Avrupa'nın zayıf ekiplerinden
Moldova karşısında 1-1 berabere kalıp hemen arkasındanda grup lideri
Yunanistan'a 0-1 yenilerek grubunda üçüncü sıraya gerileyerek
Euro 2008 işini zora soksada
17 Kasım 2007 gününde grup 2.
Norveç'i deplasmanda 1-2 yenerek Euro 2008'e gitme şansını son maça taşıdı.
21 Kasım 2007 Çarşamba günü
İstanbul Ali Sami Yen Stadyumu'nda oynanan
Bosna Hersek maçını Türkiye, 1-0 kazanmış ve o gün
2008 Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılmaya hak kazanmıştır...
Euro 2008 [
değiştir]
2008 Avrupa Futbol Şampiyonası öncesi elinde bir çok futbolcu olmasından dolayı kadro seçiminde büyük zorluklar yaşayan Fatih Terim önderliğindeki milli takım turnuvaya
Portekiz'e 2-0 yenilerek başladı. Turnuvanın 2.maçında ev sahibi
İsviçre ile karşılaşan milliler 1-0 yenik duruma düşmesine rağmen
Semih Şentürk ve
Arda Turan'nın golleriyle maçı 1-2 kazandı ve gruptan çıkma şansını son maça bıraktı. A Grubu'nun son maçında
Çek Cumhuriyeti karşısında 2-0 mağlup duruma düşmesine rağmen maçın bitmesine son 15 dakika kala
Arda Turan'ın 1,
Nihat Kahveci'nin 2 golüyle maçı 3-2 kazanarak tarihinde ikinci kez
Avrupa Futbol Şampiyonası'nda çeyrek finale çıktı. Maçın son dakikasında kaleci
Volkan Demirel'in kırmızı kart görmesi nedeniyle 10 kişi kalan Ayyıldızlılar'da, 3 oyuncu değiştirme hakkını kullanıldığı için
Tuncay Şanlı kalede görev yapmıştır. Çeyrek Final'de Balkan ekolünün temsilcisi
Hırvatistan önünde normal süresi 0-0 biten maçta 118.dakikada 1-0 mağlup duruma düşen
Türkiye, 122.dakikada
Semih Şentürk'ün attığı golle maçı penaltılara götürmüş, penaltılarda rakibini üstünlük sağlayarak yarı finale adımını atmıştır. Kadrosundaki sakat ve cezalı futbolcuların çokluğuna rağmen yarı final mücadelesinde iyi bir futbol ortaya koyan
Türkiye, maçı
Almanya'ya 3-2 kaybetmeye engel olamamış ancak yarı final oynayarak büyük bir başarıya imza atmıştır.
Dünya Kupası Tarihi [
değiştir]